Het armenhuis (werkhuis) in Peest.

Om iets te weten te komen over het armenhuis te Peest, ben ik weer eens op bezoek gegaan bij de werkgroep bewoners- geschiedenis van de Historische Vereniging Norch.

De bewonersgeschiedenis van het adres Schaapdijk 2, al bekend vanaf 1807, waar later dit toenmalige armenhuis gevestigd was, was vanuit het bevolkingsregister van de voormalige gemeente Norg door de heren A. Rijks en H. Hartlief, leden van de werkgroep archief van de Historische Vereniging Norch uitgezocht.

In 1807 was het nog geen armenhuis, maar een boerenplaats. Er waren zeven eigenaren, wat kan duiden op een zeer hoge ouderdom van de plaats, die door vererving steeds meer eigenaren kreeg.

Op de boerderij waren in 1807 aanwezig:
Een gezin met een kind en twee werkboden. Veestapel van 2 paarden, 16 koeien en 65 schapen. 7 morgen bouwland, 4 morgen weideland, 11²/₃ hooiland. 

Tussen 1807 en 1883 hebben verschillende families op de boerderij gewoond. Volgens de grondschatting in 1880 wordt de boerderij aangeduid als erf 1 sectie E no.877 groot 0.12.10 ha,

In 1883 koopt de diaconie van Norg het huis om er een armenhuis te stichten. De beheerders werden aangesteld door het armenbestuur van Norg. Ze worden vader en moeder genoemd, de andere bewoners worden als verpleegden vermeld.
Het is duidelijk dat tot 1901 steeds verpleegden zijn ondergebracht in het armenhuis. De laatste (?) verpleegde is toen overgebracht naar een ander folio van het bevolkingsregister. Er zijn in die tijd vier verschillende beheerders-echtparen geweest.

De eerste verpleegden waren een weduwe en een ongehuwde vrouw, welke in 1896 is overleden op 34 jarige leeftijd.
Verder 3 kinderen in de leeftijd tussen 7 en 10 jaar. Later worden er andere personen genoemd welke worden verpleegd, steeds zijn er kinderen onder de verpleegden evenals een enkel ouder persoon.

Schaapdijk 2 in 1972 toen bewoond door de fam. Hilbrant Hartlief. De ramen in de zijgevel zijn er ook nu nog.
 

In 1973 is het huis verkocht door de diaconie.
Op het internet was al het onderstaand verhaal te vinden.

Peest
De armenzorg in Norg is goed geregeld, dit komt vooral door dominee Sybren Hellinga. Hij zorgt voor genoeg geld, kleding, eten en werk voor de armlastigen. Ook betaalt de kerk de kosten van de gezondheidszorg. Kinderen uit arme gezinnen krijgen geld van de diaconie om hun schoolboeken te kunnen betalen. Families verkopen hun eigen bezittingen aan de kerk en mogen ze vervolgens weer van de kerk lenen.

Het armenwerkhuis van de hervormde gemeente Norg staat in Peest aan de Schaapdijk 2. Het gebouw is nu een woonhuis, maar aan de ramen in de zijgevel van de schuur is te zien dat het vroeger een armenwerkhuis is geweest. De bewoners van dit armenwerkhuis werden 'verpleegden' genoemd.