Welkom
Dorpsbelangen Peest
Agenda Peest
Waar stond ie
Van wie b'j der iene
Jeugd in Peest
Nieuw in Peest
Nieuws in Peest 2022
Nieuws in Peest 2021
Peest in de media 21
Wie wil?
Recepten
Man en muziek
Man en schapen
Man en Paard
Glasvezel Peest
woon-werkboerderij P
Verkeer in Peest
Verkeer in Peest 4
Natuur in Peest
Historie Peest
De Lebstaok
Peest het ontstaan
Van Arends tot Prome
het Schepershoes
Schaapdijk 1
DBp 40 jr
jeugdherinneringen
herinneringen 13
bomen in 1990
Assercourant 1986
oud courantennieuws
Peest toen en nu
vliegveld Peest
naamgeving Peest
veldnamen Peest N
veentjes in Peest
Westerveen 2
Westerveen 1
stookhokken
huisslachtingen
De Jagershof
De olde witte
toneel in Peest
geheugen van Drenthe
anno Peest
rederijkerskamer
het werkhuis
erf 6
erf 8
erf 349
erf 4a
erf 12
De Peester Boerhoorn
Oorlogswoningen
Brinkweg 3
Peest e.o. verkennen
Boermarke Peest
Verenigingen Peest
Peest in bedrijf
Sponsors
Archief 2019
Archief 2018
Archief 2017
Archief 2016
Archief 2015
Archief 2014
Archief 2012
Archief 2013
Archief 2011
Archief 2010
Archief 2008-09
Vermist/verloren
Contact
Zo vindt u Peest
Downloads

Historie van Peest
Historie van Het Schepershoes
(Uit het archief van Wiebe Zorge, kleinzoon van Wiebe Zorge sr.)
 Door: Wim Gelling

 

        

Het Schepershoes bestaat sinds 1612 en de eerste bewoner was ‘de olde scheper’ ofwel de oude schaapherder die voor de schaapskudde rondom Peest zorgde. Tussen 1612 en 1807 wordt het Schepershoes bewoond door 16 verschillende schaapherders waarover weinig bekend is.
 
In1807 wordt het huis bewoond door de schaapherder Jan Brink en zijn ‘marktgenooten van Peest’. Jan Brink bezat drie koeien en zestig schapen en was getrouwd met Antje Berends. Samen kregen ze zeven kinderen.

In 1832 is het huis kadastraal bekend als sectie E no. 330, huis en erf van de Marktgenoten van Peest, groot 0.01.12 ha.
 
Na betaling van het hoofdgeld voor de Nieuw Hervormde Kerk is in 1836 Alberts Schans de hoofdbewoner van Het Schepershoes. De dan 51-jarige schaapherder is getrouwd met Roelfje Kruims en ze hebben een kind: Grietje. Twee arbeiders, Steven Wever en Jan Kruims, helpen om de boerderij draaiende te houden.

Vanuit het plaatsje Een komt in 1840 schaapherder Gauke Bijma naar Het Schepershoes. Hij is getrouwd met Aaltje Kramer en ze krijgen vier kinderen.

Gouke Bijma verlaat de boerderij rond 1854 en dan vestigt Jan Meulema zich als schaapherder in Het Schepershoes. Samen met zijn vrouw Grietien ter Veld krijgen ze twee kinderen. In de jaren zeventig vertrekt het gezin naar een andere boerderij in Peest.

De volgende schaapherder is Klaas Hofman, getrouwd met Trientien Scholte. Zij hebben een dochter, genaamd Grietje, en zijn vermoedelijk in 1879 vertrokken naar Veenhuizen. Het Schepershoes staat dan op erf 3.

Bij de grondschatting van 1880 is erf 3 eigendom van Westerhof cs Marchien Boer (weduwe van Popke Westerhof). Het perceel heeft nog steeds het kadastrale nummer E 330 en is 0.1.12 ha groot. Volgens de kadastrale legger heeft Wiebe de Boer, schaapherder te Peest, in 1878 het huis overgenomen van de marktgenoten van Peest.
 
Publieke Veiling ten verzoeke “Afschrift eener acte vanvan de Markegenooten van Peest, verleden voor den Not`s Ebbinge Wubben, 27 Janarij 1877”, “Perceel Een. In hoogste bod gebragt door en in koop toegewezen aan Wiebe de Boer van beroep Schaapherder wonende te Peest gemeld voor de som van vijfhonderd en Zeventien gulden, die comparerende zulks accepteerde”. Volgend de akte koopt Wiebe perceel twee Onderdeel a voor f. 179,--;Onderdeel b voor f. 178,-- en Onderdeel c f. 174,--

Volgens de omschrijving van de percelen gaat het om: Perceel Een: Eene behuizinge Erf en grond met hut genaamd de Scheperij, staand en gelegen te Peest, gemeente Norg, kadastraal gemeente Norg, Sectie E nummeo`s 330 Huis en Erf groot een are, twaalf centiare, 331, weiland groot zeven are tachtig centiare en 332, Bouwland, groot zestien are twintig centiare.

(Uit voorgaande kan geconcludeerd worden dat de benaming “Schepershoes” niet overeenkomt met de benaming in de akten, waar sprake is van “Scheperij”,)

Uit het bevolkingsregister 1880/1890 blijkt dat Marchien Boer hoofdbewoner is van het huis (Peest 145). Bij haar in wonen schoonzoon Wijbe de Boer en dochter Marchien. Zij krijgen twee kinderen. Tussen 1890 en 1900 wordt het huis vernummerd tot Peest 15. Marchien Boer overlijdt op 20 november 1900. Haar kleindochter Annechien de Boer trouwt met Wiebe Zorge en het paar blijft voorlopig wonen op erf 3. (Schoon)moeder Marchien de Boer-Westerhof vertrekt in mei 1905 naar erf 8, waar zij op 14 augustus 1907 overlijdt.

De nieuwe bewoners zijn Hendrik Baving, zijn vrouw Jantje Hofman en hun dochter Derkien Baving. In 1906 wordt hun zoon Hendrik Jan Baving geboren. Het gezin vertrekt op 22 april 1914 naar Roden. Vanaf 21 mei 1913 woont Wiebe Zorge jr. (zoon van Wiebe Zorge en Annechien de Boer van erf 8) bij hen in en gaat met het gezin mee naar Roden. Annechien is op 10 maart 1913 in het kraambed overleden.

In 1914 keert Wiebe Zorge sr. als landbouwer met zijn zwager Popke de Boer en zijn zoon Jan Margienus Zorge terug naar erf 3. Op 15 mei 1915 komt Wiebe jr. terug uit Roden en vertrekt 17 januari 1916 naar Groningen. Op 20 september 1918 overlijdt Popke de Boer.
Hij is ongehuwd. Wiebe Zorge sr. hertrouwt op 15 juni 1921 met Iemptje Kinds en samen krijgen ze drie kinderen. Willem, Jan en Roelof.

  
   De familie Zorge-Kinds
 

Wiebe Zorge heeft in 1915 een bouwvergunning gekregen voor zijn “woonhuis met schuur” "Kadastraal bekend gemeente Norg, sectie E, No 331, 330, 332”, om “het te bouwen gedeelte te dekken met riet of stroo, waaronder langs zes rijen pannen, evenals het bestaande gebouw."

Als Iemptje als laatste van beide echtelieden in 1972 overlijdt worden Jan en Roelof, conform de afspraken in 1958 eigenaar van de Scheperij.

In 1982 wordt de Scheperij volgens artikel 8, tweede lid, van de Monumentenwet geplaatst op de lijst van beschermde monumenten.

Met de volgende omschrijving van het monument: 19e eeuws boerderijtje met zijbaander onder deels riet- deels pannengedekt zadeldak; de achtergevel deels met hout bekleed; de staafankers, windveren; vlechtingen, schoorsteen met bord. Zes- en vierruitvensters, baander- en staldeuren en – venster.

Op het erf een stookhokje onder pannengedekt zadeldakje met lage houten schaapskooi onder deels pannen- deels rietgedekt zadeldak; deuren.”

De broers spannen een procedure aan tegen het opnemen van de Scheperij in de monumentenlijst. Als argumenten worden bouwkundige wijzigingen, nog geplande bouwkundige wijzigingen, belemmering in de bedrijfsvoering en bemoeilijking van de verkoop van de boerderij aangevoerd. Het helpt niet.
In de beschikking wordt de omschrijving gehandhaafd, met als extra toevoeging na “deuren”: “Boerderijtje, stookhok- en schaapskooi van belang uit oogpunt van oudheidkundige en volkskundige waarde”.

Door de deelname aan de sanering (zoals de regeling in de volksmond werd genoemd) van de broers Jan en Roelof, kwam er in 1985 na 375 jaar een einde aan de Scheperij als bedrijfspand voor de landbouw en mocht het alleen nog voor bewoning gebruikt worden. 

 

 

 

 

 

 

 

P E E S T ons prachtige dorp in Drenthe