Vroeger stond praktisch bij elke Drentse boerderij wel een stookhok, tot eind negentiende eeuw bestond het eenvoudige gebouwtje meestal uit 2 gevels en 2 zijmuren. In de voorste gevel zat de toegangsdeur en tegen de achterste gevel was de stookplaats met schoorsteen, in de zijmuren zat een klein raampje. In het begin van de twintigste eeuw werden bij de nieuwe boerderijen ook wel grotere en luxer stokhokken gebouwd deze leken dan wel een miniatuur weergave van de naast liggend boerderij. Het geheel was afgedekt met pannen. Zo’n stookhok stond haast altijd in de nabijheid van de zijdeur die toegang gaf naar de pompstraat van de boerderij, dat was ook wel zo praktisch.
Aanvankelijk werden de stookhokken voornamelijk gebruikt voor het bakken van brood, in sommige streken van ons land wordt dan ook nog wel de naam 'ovenhuis' gebruikt. Nadat de bakkers alom waren in getreden, was het de plek waar grote hoeveelheden water warm gemaakt kon worden voor de schoonmaak, was, wecken of slacht ook werden hier de aardappels gekookt voor het bereiden van varkensvoer. Onder de schoorsteen stond de grote gietijzeren kookpot op een onderstel zodat er onder de pot gestookt kon worden. Ook werd het stokhok wel gebruikt om bonen of appels te drogen. Door al deze activiteiten was het vooral in de wintermaanden goed toeven in het stookhok zeker voor jongelui op vrijersvoeten. Van menig vooroorlogse Drent is het ontstaan in een stookhok begonnen en daar is ook vast wel een Peester bij. In Peest staan nog een tiental stookhokken, enkele zijn totaal verscholen onder de klimop en haast niet herkenbaar. Naast het oudere type zijn er ook een paar die uit het begin van 20e eeuw stammen. Halverwege de vorige eeuw met de komst van de diepvries en het verdwijnen van de huisslachtingen, verloor het stookhok een groot deel van zijn functie. Zover zij niet afgebroken werden, kregen ze een bestemming als opslagruimte; een enkele werd in gericht als gastenverblijf. huisslachting bij het stookhok l. B Barkhuis m. huisslachter Wieland r. H Darneviel luxer stookhok met aan gebouwde stallen van Jaap Burema | |
een orgineel stookhok op het erf van de fam. Klaassebosch gerestaureerd stookhok op het erf van de fam. Sluimer stookhok met aangebouwde garage verscholen achter het groen op het erf van Irene Meuldijk |